PPK czyli Pracownicze Plany Kapitałowe

data publikacji: 01-06-2019

Wiele się ostatnio mówi o konieczności reformy polskiego systemu emerytalnego. Odpowiedzią ma być wprowadzenie Pracowniczych Planów Kapitałowych (PPK) jako dobrowolnej dla uczestnika formy oszczędzania.

Nowa forma oszczędzania na emeryturę

Polski system emerytalny jest często poruszanym tematem i to zarówno w prasie codziennej, jak i w opracowaniach naukowych. Specjaliści nawołują do systematycznego oszczędzania i podkreślają potrzebę gromadzenia środków na nieprzewidziane sytuacje. Odpowiedzią na te postulaty ma być wprowadzenie Pracowniczych Planów Kapitałowych (PPK), jako dobrowolnej dla uczestnika formy oszczędzania, współfinansowanej przez pracodawcę oraz ze środków publicznych.

Z prognoz ekonomicznych wynika, że wartość emerytury osób kończących karierę zawodową w latach 2040-2050 będzie wynosić około 30-40 proc. ostatniego wynagrodzenia brutto. Pieniądze te nie wystarczą na zaspokojenie wszystkich potrzeb i aspiracji przyszłych emerytów. Bez dodatkowych oszczędności będą uzależnieni od wsparcia rodziny, czy pomocy socjalnej państwa lub zmuszeni do pracy po osiągnięciu wieku emerytalnego.

Pracownicze Plany Kapitałowe mają uzupełnić obecne na rynku formy długoterminowego oszczędzania. Rozwiązania dotychczas funkcjonujące pozostaną w ofercie i mogą być nadal atrakcyjną formą gromadzenia oszczędności emerytalnych.

Rola pracodawcy

Za utworzenie Pracowniczych Planów Kapitałowych w firmie odpowiedzialny będzie pracodawca. Po konsultacji z reprezentacją pracowników, wybierze instytucję finansową, która poprowadzi PPK, oraz zapisze do PPK zatrudnionych, którzy powinni być objęci nowym systemem.

Z obowiązku tworzenia PPK będą natomiast zwolnieni pracodawcy, którzy utworzyli w określonym terminie pracowniczy program emerytalny o składce podstawowej wynoszącej co najmniej 3,5 proc. wynagrodzenia, jednak pod warunkiem, że do danego PPE przystąpi co najmniej 25 proc. osób zatrudnionych u danego pracodawcy.

Dobrowolność uczestnictwa

Dobrowolność uczestnictwa pracowników w PPK polega na tym, że uczestnik może w każdej chwili złożyć deklarację rezygnacji z wpłat do Pracowniczego Planu Kapitałowego. Pracownik, który zrezygnował z planu, będzie mógł w każdym momencie wrócić do PPK, gdy złoży odpowiedni wniosek swojemu pracodawcy.

Każdy pracownik, który zrezygnował z wpłat do PPK, co 4 lata będzie ponownie zapisywany do PPK przez pracodawcę. Oczywiście nadal będzie miał prawo do rezygnacji z PPK.

Źródła wpłat do PPK

Wpłaty podstawowe

Podstawowym źródłem finansowania PPK są obowiązkowe wpłaty podstawowe. Uczestnik wpłaca do PPK 2 proc. swojego wynagrodzenia, a pracodawca dopłaca 1,5 proc. pensji pracownika. Osoby zarabiające najmniej, których zarobki nie przekraczają 1,2-krotności najniższego wynagrodzenia (w 2019 roku jest to około 2700 zł brutto), mogą wpłacać do PPK wpłatę podstawową niższą niż 2 proc. wynagrodzenia, jednak nie może to być mniej niż 0,5 proc.

Wpłaty dodatkowe

Uczestnik i pracodawca mogą wpłacać do PPK dodatkowe kwoty. Pracownik może wpłacać dodatkowo do 2 proc. wynagrodzenia. Wystarczy, że złoży pracodawcy odpowiednią deklarację. W każdym czasie może też zmienić swoja decyzję i przestać wpłacać dodatkową kwotę na PPK. Pracodawca może dodatkowo dopłacać do PPK danego pracownika do wysokości 2,5 proc. jego wynagrodzenia.

Zasilenia PPK ze środków publicznych

Dzięki comiesięcznym wpłatom środki na rachunkach PPK będą systematycznie rosły. Dodatkowym zasileniem rachunku będą kwoty pochodzące z Funduszu Pracy, który jest państwowym funduszem celowym. Uczestnik oszczędzający co najmniej 3 miesiące otrzyma jednorazowo 250 zł jako wpłatę powitalną. Można ją dostać tylko raz, niezależnie od liczby PPK, w których się uczestniczy. Każdy, kto będzie regularnie odprowadzał wpłaty do PPK, otrzyma dodatkowe 240 zł dopłaty rocznej. Pracownik będzie ją otrzymywał co roku, ale tylko do jednego PPK, niezależnie od liczby planów, w których uczestniczy.

Sposoby wykorzystywania środków z PPK

Uczestnicy PPK mogą dysponować swoimi oszczędnościami zarówno na etapie ich gromadzenia (akumulacji), jak i po ukończeniu 60 lat. Na etapie akumulacji uczestnik może wypłacić swoje oszczędności tylko w wyjątkowych sytuacjach: kiedy poważnie zachoruje on lub członek jego rodziny albo gdy będzie chciał sfinansować wkład własny przy ubieganiu się o kredyt na zakup mieszkania. Uczestnik może także przenieść swoje fundusze do innego PPK w formie wypłaty transferowej (np. kiedy zmienia pracę).

Po ukończeniu 60 lat uczestnik ma prawo do rozporządzania swoim kapitałem bez konieczności zwrócenia tego, co otrzymał z zasileń publicznych czy od pracodawcy, jeśli wypłaci środki zgromadzone w PPK na zasadach wskazanych w ustawie.

Wypłata w formie świadczenia małżeńskiego

Gdy pracownik oraz jego małżonek mają PPK w tej samej instytucji finansowej i skończą 60 lat, mogą skorzystać ze świadczenia małżeńskiego. Wspólna decyzja o wypłacie świadczenia wiąże się z utworzeniem rachunku małżeńskiego oraz wypłatą zsumowanych środków obojga małżonków przez co najmniej 120 miesięcy. Od chwili śmierci małżonka, gdy pozostaje tylko jedna osoba, świadczenie wypłacane jest na dotychczasowych zasadach, do wyczerpania środków na rachunku małżeńskim. W przypadku śmierci obojga małżonków pozostałe środki są dziedziczone.

Nadzór państwowy nad systemem PPK

System długoterminowego oszczędzania powinien być przygotowany nie tylko na wstrząsy ekonomiczne, ale także na wyzwania związane z przemianami społecznymi. Pomimo dobrowolności uczestnictwa oraz swobody kształtowania umów zarówno podmioty zatrudniające, jak i instytucje prowadzące PPK, będą podlegać ścisłemu nadzorowi państwowemu.

Celem kontroli jest możliwie szybkie i skuteczne reagowanie na sytuacje naruszenia bezpieczeństwa funkcjonowania systemu PPK.

Kontrole będą w szczególności dotyczyć terminowego zawarcia umów o zarządzanie PPK oraz umów o prowadzenie PPK, a także prawidłowości comiesięcznych wpłat.

Podsumowanie

Utworzenie Pracowniczego Planu Kapitałowego jest jednym z głównych wyzwań dla pracodawców na lata 2019-2021. Istotne są nowe obowiązki, jakie zostaną nałożone na pracodawcę, a także odpowiednie przeprowadzenie procedury wyboru instytucji finansowej, która będzie zarządzała środkami pracowników.